Blog do Museo Provincial do Mar

SE O VELLO SINBAD VOLVESE ÁS ILLAS
Álvaro Cunqueiro
“Sinbad matou o candil, meteuse no leito e busco unas memorias súas unha viaxe pra adormecer con ela, e gustaba de buscalas mui longas e detalladas, e non sabía deixar cabo solto desque salía á solaina súa faguendo visera coa man, por ver como se erguera o mar aquela mañanciña, e que vento o peiteaba, e por veces tiña que pararse, que non axeitaban no conto uns compañeiros ou unha despedida, ou de qué parte ancoraría a nao, ou un fardo estaba posto en cuberta que non deixaba pasar cómodo a proa, i estaba media hora terbellando naquel tropezo ou noutros, e cando o bulraba, entón a nao e máilo sono seu atopaban franca vía, e adormecía nun repente, quedadiño e roncador, e si soñaba, o que non acostumaba, rubíanlle os soños en verbas aos beizos, a pasearse. Si puidéramos vélas, de seguro que eran verbas de colores mui vestidas, escuma da memoria que Sinbad gastaba cada día, nova i eterna escuma do mar maior, esfarelada en doas relucintes polos ventos amigos que pasan cantando”. (pp. 65-66)

SE O VELLO SINBAD VOLVESE ÁS ILLAS
Álvaro Cunqueiro
“Sinbad meteu a man na auga, inclinándose sobor da borda, e salpicou as barbas súas, na que quedaron brillando unhas ledas gotiñas.
- ¿Tan fóra saímos, capitán?
- ¡Non, home, non! ¡Esta é unha lección!
O piloto abríu a caixa da agulla e medíu coarta e dous dedos no áer, e díxolle a Sari que levase proa posta a un muiño de vento que batía nun alto, nunha descampada entre cabos, e que quería ver si mudara a canle do golfo, para cando saíse coa nao, que habían de estar mirando dende o peirao, e si podía emporaría co terral da marea baixa, i estando el no mundo cun vaso cheo de limoada, non verquería nin gota ao pasála barra.
- O mar é unha vida, e como todo animal cambia de pasteiro e de folganzas, e ás vegadas parez que se rásquese enrabexao o lombo decontra as penas que hai no fundo, e outras agarda a man e rosma calado, igual que un lebreiro de Persia que fai a dixestión do bandullo dunha fermosa gacela, e parece que quer decir que lle gosta que o naveguen os terrenais.” (pp. 75-76)





SE O VELLO SINBAD VOLVESE ÁS ILLAS
Álvaro Cunqueiro
“No mar non hai que ademirarse de nada, despoixas do miragre que é que se poida andar por el nun atado de madeiras, e que se poidan coller os ventos señoriais nunhas lonas recortadas. O peixe-papagaio pesqueino eu mesmo a dezasete legoas de Columbo. É peixe de fondos, pro as femias saen mudas, e aos maís deles non lles tén chisto procrear calado aló embaixo, e deixan esa laboura aos machos que nacen mudos, ou tatexos ou tácitos, que hai de todo como nas familias, e os parlantes ruben á tona do mar, andan cabo das naos, e non se pescan porque escoitan todo o que falan os mariñeiros. O falar deles é a cousa máis chiste que hai, porque fan coa sua boca, que ten beiziños colorados, unhas vexigas de áer, e mándanas fora da auga, e ao saír estoupan e verquen a verba que levan drento, e non dicen en cada vexiga maís que duas sílabas, e así si a palabra ten tres ou catro, hai que adivinar o que falta. Dicen “andu” por anduriña, e “figue” por figueiredo, e a língoa sua é sembré arábigo letrado”. (pp. 78)

SE O VELLO SINBAD VOLVESE ÁS ILLAS
Álvaro Cunqueiro
“E conta Sinbad que agora o mar non enche nin a mitade nin hai ventos que dun mochiquete derruben un maior nunha tempestade, e que é verdade o que decía o difunto piloto Sidi Abdelkarím al-Ormuzí que o poder do mar fáino a temeridade dos pilotos.
- ¡O mar de agora, un paseo!, afirmaba Monsaíde.
- ¡Dígoche, Sinbad amigo, que non sei si me caparían en segredo! Eso díxomo o mar a min, en confianza. ¡E ben lle entendo que me está agardando pra brincar comigo catro tifóns levantados!
- Hai que poner a navegación no seu mérito, comentóu Arfe o Vello. Quizaves, meu Sinbad, me vaia contigo deica Calicuta, a axudarche a ferrar ese poldro.
E os tres pilotos sorríanse, e como daquela mesmo surtía Venus vespertina por detrais dos limoeiros do outeiro do Malik, os señores do mar erguíanse e levantaban a mana o peito, e no seu corazón sentían que a terra toda era unha nao ben mariñeira que bailaba solene, golpeada polo mar…” (pp. 100-101)

SE O VELLO SINBAD VOLVESE ÁS ILLAS
Álvaro Cunqueiro
“Entendíanse mui ben o piloto e o delfín, e o mariñeiro levaba con el nunha viaxe un netiño que tiña, de cinco ou seis anos, mui gracioso e feliz na novidade de ir polo mar adiante tocando unha campaña de prata, e o abó tiña ás vegadas, na proa, ao neto no colo, e o delfín brincaba deica chegar cos fuciños seus aos do mascarón, que era un xigante mouro con un soio ollo na fronte. E non quererás crér que lle entróu a angulermia de que tamén a el o collesen no colo? E o piloto doncalés deixose baixar atado pola cintura por cumprirlle o gosto ao delfín, pro o toliño e que quería era que o rubisen a el á proa e o tivesen alí anainado”. (pp. 102-103)


SE O VELLO SINBAD VOLVESE ÁS ILLAS
Álvaro Cunqueiro
“Unha serea do mar chamada Venadita, meu amigo. Sentábase ao meu carón e quería que lle ensiñese por mapa por onde me viría ver. ¡Mira que si chega a vir darme serenata dende o Iadid! Pequeniña, non había outra, e toda vestidiña do seu cabelo dourado, e sentábase na area da Praia –eso sí, mantendo algo de rabo no mar; as sereas poden estar en terra firme a condición de manter un chisco da sua parte de peixe tocando auga-; sentábase, digo, e todo era probar a miña roupa, a miña pamela, a miña capa curta de damasco, a miña chilaba de liño albar, o meu camisolo de verán… Todo lle estaba sobrado, craro é. (…) Pro a neniña gozaba con esto e non sabía ser engañadora, e cando se poñía a cantar, coa cabeciña apousada nos meus xoenllos e aloumiñándose os pés e barrendo deles as areas co seu soave pelo, de repente paraba e decíame:
- ¡Ai, sinbad, non creas nada, hom!” (pp.108-109)

SE O VELLO SINBAD VOLVESE ÁS ILLAS
Álvaro Cunqueiro
- ¡Non, home, non! ¡Unha balea calisquera! Agora que morreu Al.Amin, ¡goce o piadoso do paraíso!, poido decirche que eu sabía onde se collía a balea, pro nóno quería usar o arte sin que el mo dixera, (…) Naquela mar de fondo anda moita balea ao camarón, i entón fas dúas redadas déste e mételo en tinas en auga de beleño, que é adormecedora, e déixalo un día ou dous, e cando xa está ben remollado e adormentado, vaste acaroando a onde estea unha balea grande pacendo, e as baleas alín non se asustan, que non hai vecinos que as cacen, e cando xa estás a rentes dela, botas ao mar os camaróns co somnífero, e as baleas góstalles o cheiro doce do beleño mouro, e ven a balea tua e xanta aquelas caldeiradas e ao coarto de hora está adormecida, i entón baixan ao lombo dela catro ou seis mariñeiros, e átana a estribor, dás o trato todo e bótaste adiante, e aínda que o mar te bote ós cons, xa no lle é tan doado, co peso da balea, e si chegas aos cons, a balea sirve de almofada, e sendo hábil, métela nunha agulla de pedra que hai á saída e a balea more, e daslle remolque a Puisang e véndeslle a cachola aos nativos, que alí hai moita moda de corsés de balea entre as mulleres.” (pp. 112)

SE O VELLO SINBAD VOLVESE ÁS ILLAS
Álvaro Cunqueiro
“O millor tempo de andar no mar é trálo monzón, cando as augas tiran e verde e veñen do Oeste as aves que fuxiron das chuvias. Os mares están tumbados ao sol, cantando polo baixo. Recoñecen os turbantes dos groriosos pilotos de Alah, e mándanlles unha onda escumosa de saúdo aos valerosos que volven ás ousadas navegacións. Eu sempre lle llevo algún galano ao mar, xa seña froita, ou unha pamela de palla briza, ou a peituga dun faisán, ou un cravo de prata co nome da miña nao na cachola… o que non lle gosta nada ao mar é que lave nel os seus pés o piloto. Parécelle demasiada intimidade.
No mar hai que estar sempre como en visita.” (pp. 151-152)


XENTE DE AQUÍ E DE ACOLÁ
Álvaro Cunqueiro
MONTEIRO DE RUBIAS
Monteiro foi unha vez tomar os baños á praia de Covas. (…) Iba con receta de médico –é decir, do curador Pita de Sancobade, que aínda vive, (…) pro os baños cadróulle tomalos en menguante, e sentáronlle mal. Adelgazou, púxose medio xordo, saíronlle uns tirizós, e o peor do caso é que se puxo onda il unha sombra. A sombra saíra un día do mar con il, e Monteiro pensóu que sería a dalgún afigado. A sombra viaxóu con il ate Rubias, e andaba sempre ao seu carón, e cando chegóu o inverno, metíase con Monteiro na cama, chea de frío. A sombra durmía mui mal, e non facía máis que dar voltas no leito.

NO MAR HABÍA UN AFOGADO…
Castelao
No mar había un afogado e a vila mariñeira ensumírase no silenzo e na tristura.
Amainara o vento, acougara o mar, trunfara o sol no ceo. e a vila non acordaba nin quencía, coma se aínda fose noite, coma si as xentes mariñeiras refusasen as regalías de Deus. A luz do día embazada polas angurias da traxedia.
No mar encalmado ían e viñan os barcos en procura do corpo de Ramón. na eirexa da vila unha muller e un rapaciño choraban diante do Cristo miragreiro.
Eisí decorreron oito días no silenzo e na tristura.
E unha mañán atracou no peirao da ribeira un barco que portaba o corpo de Ramón.
A vila chorou de xeito arrepiante, e con mostras de fondo dor soterraron no adro da eirexa o corpo do afogado.
E cando Ramón ficou na compaña de todos os mortos da feligresía, a vila alentou forte, reviveu con esperanza, e as xentes volveron a cantar no seu traballo cotián.
A terra non quer perder o corpo que nos empresta e os mariñeiros tamén obedecen aos seus mandados, porque tamén son de terra. Se eisí non fose, ¡que millor leito para un mariñeiro que o fondo do mar!




SEMPRE EN GALIZA
Castelao
Seguimos avanzando a través do Océano. Xa non nos persiguen as gaivotas. Agora o vasto mar é campo de ninguén, onde a conciencia se purifica, lonxe da terra e preto do ceo. Eiquí o mundo interior ten inmensa fondura, como a eternidade. E algo nos di que imos navegando por riba da Atlántida submerxida. Pero as grandezas sensíbeis ou maxinadas deste escenario contrastan coa humanidade que bule dentro do barco. (pp. 398)

UN DECÁLOGO DE MARIÑEIRO
Luisa Castro
1. Un mariñeiro nunca fala a boca de xarro, cala máis que di, e a súa linguaxe é case sempre figurada.
2. Os mariñeiros sempre falan a través de metáforas, as súas palabras son máis alusivas que denotativas. Penso que por algún motivo Xesús de Nazaret escolleu aos seus apóstolos entre mariñeiros.
3. O mar machaca. Pero tamén purifica. Non hai no ser mariñeiro lugar para a mentira, nin para a fanfurriñada.
4. Na vida dun mariñeiro tampouco hai lugar para o ridículo, nada lle parece ridículo.
5. Un mariñeiro, e a familia dun mariñeiro, nunca falan do seu pasado.
6. Pero un mariñeiro, a diferencia da súa muller, nunca pensa no futuro. A propiedade non lle interesa. Non é un ser ambicioso.
7. Un mariñeiro ponse sempre nas mans da súa muller. Un mariñeiro sempre acepta ser instrumento. Un mariñeiro respecta e protexe a súa muller. É a súa representante na terra. É máis importante ca el.
8. Un mariñeiro sábese diferente, pero nunca o fai valer. Disólvese nos demais. Sabe escoitar.
9. A un mariñeiro o que menos lle gusta é o mar.
10. Pero un mariñeiro sempre prefire o mar. Só vale para o mar.
11. Un mariñeiro pertence por vida á orde dos mendicantes, e á dos cabaleiros andantes.

O MAR PARA PERDERSE
Suso de Toro
“É dicir, un mar que quita vidas, sábeno ben os mariñeiros e parte da memoria dos seres humanos que viven na costa, saben que o mar mata, que o mar leva xente, que a devora, e por outro lado, a cambio desa xente que devora, temos un mar que dá a vida, e que nos proporciona alimento. O mesmo mar é dador de vida e, ao mesmo tempo, dador de morte”.
“O mariñeiro vive sempre en presente, nun presente moi intenso, porque é un presente que en calquera momento pode ser un final, pode desaparecer”.
“O home do mar vive nun tempo furioso, un presente intenso, un presente incendiado, intensísimo, sempre a punto de morrer. Trátase, por tanto, dun presente cheo de vida, enfrontado á posibilidade de que en calquera momento esta poida tronzarse.”.
“Eu creo que para ter a idea cabal do mar, para velo realmente e entender o que significa, hai que velo con ollos de neno. Non cos ollos do neno que é de porto de mar e que creceu co mar dun modo inconsciente, que formou parte xa que logo da súa paisaxe, senón cos ollos do neno que vén do interior, que xa está formado, e que ve por primeira vez o mar, con eses ollos moi abertos polos que entra o verdadeiro aspecto do océano, que é ese aspecto de ser vivo, temible, e ao mesmo tempo, que exerce sobre nós unha poderosa atracción. O mar atrae. O océano atrae insoportablemente”.

DENDE O MAR DOS ESPELLOS
Víctor F. Freixanes
“O mar é a vida. Tamén o eterno feminino. O mar é a xénese, o berce profundo das cousas, a matriz, o gran útero. O mar é o sexo e o músculo, a forza que nos enleva e empuxa. Mais tamén o abisal, esa parte que descoñecemos e que levamos dentro.
O mar é a memoria (mesmo a memoria non consciente). O mar é o espello, “ese camiño”, que cantaba Celso Emilio Ferreiro: horizonte, luz especial a alumear as cousas, anunciando decote diante de nós o milagre da súa existencia, nós, habitantes desta fisterra atlántica, debruzados nas varandas da fin do mundo a admirar arreo o final e o principio, a morte e a resurrección, o cataclismo e a esperanza, que non outra cousa ocorre tódolos días diante destes balcóns”.
“O meu primeiro mar é, pois, un mar doméstico: o mar das Rías, que é un mar-xardín. (…) Nese mundo de estrobos, toletes, quillas e tambuchos, maruxía e caramuxos (non minchas, que son de arriba), maragotas e praiolos, biluricos e galos mariños abrín eu por primeira vez os ollos, abraiado e feliz, sabendo que cada cousa ten o seu nome: a lura, o pancho, a xouba, o burás, xunto ao humilde e delicadísimo berberecho (croque na ría de Vigo, o máis proletario e exquisito dos mariscos de cuncha) ou o poderoso lubrigante, os bruños e mailas centolas, que pastan formando castros no fondo da ría, ou o misterioso santiaguiño, coma un pequeño acourazado das profundidades. Este era o meu mar. O noso mar da infancia. Un mar doméstico, íntimo, case que familiar, que viña lamber os pés da porta da casa, coma quen.
Logo estaba o outro: o mar maior, o mar de fóra, que dicían os vellos (…). Os nomes das grandes pedras do mar céltico, o mar de Bretaña e de Irlanda, os caladoiros do Gran Linguado, que ten nomes galegos, sobre todo nas profundidades: o Codillo, o Carburo, a Ferradura, o Cabaliño, o Puro, o Confurco, a Zapatilla, a Carreiriña do Can, o Mar das Galiñas, a Cona da Vella… Durante xeracións, os patróns de pesca pasábanse de pais a fillos unha libretiña vella, de pastas revirichadas, na que ían anotados os nomes e as latitudes dos grandes tesouros do peixe”.

OS ANOS DE MAR.
Alfredo Conde
“Hai paisaxe no mar. Claro que o hai. O mariño está constantemente observando, asexando, escrutando a tona, a superficie do océano, as nubes, o vento, todo: a luz, calquera incidente, mesmo o movemento dun peixe que chouta ao aire e volve mergullarse. Está constantemente pendente do máis mínimo cambio que se produce, de calquera índole que sexa”.
“O home do mar está constantemente observando a paisaxe porque nunca se sabe o que pode aparecer nela. Os cambios poden ser absolutamente bruscos. Nuns segundos cambia todo, a vida enteira”.

Xela da Chirina
Xavier Alcalá
A nosa vila é coma outras moitas deste impaís de labradores e mariñeiros. Cheira a peixe, que se come na vila e polas aldeas empoleiradas nos montes. Temos peirao, tivemos moitas tarrafas, lonxa e Casa do Pescador. Agora non hai lonxa e o producto da baixura -que de máis lonxe nada aparece- logo se vende no mercado e nos restaurantes.
Xa non se senten aquelas voces broncas, moduladas polo funguido do vento sobre as vagas, polo fume dos macillos e os cuarteiróns, e pola química dura da caña. Nin se ven nas cepas da ponte as peixeiras a mazaren o polbo, como foi costume.
Non ficou peixeira con patela; nin con pao de mazar, que agora o polbo todo se bota ao conxelador, para logo desconxelalo e que amoleza ao ferver e non tire pola forza das queixadas...

GALICIA MÁXICA
Antón Fraguas
Non se pode arredar no tempo o mar da terra. O tempo no mar vai facendo referencias a estrelas, a terras e a amores. E a estrela do Norte a guis dos mariñeiros e son todas as santiñas que se veneran nas ermidas que ven o mar as que recollen as oracións e os rogos dos mariñeiros para chegar a porto pedindo calmas nos ventos, amainar das tronadas e apartamento das néboas, principales nemigos dos navegantes. Chuvia e neboeiro andan moitas veces xuntas e solo se ven separadas algunha vez na terra e no mar:
Ven eiquí que eu che direi
estreliña do luceiro:
cando pola terra chove
pola mar hai neboeiro.

Pero o máis forte perigo do mar é o vento, o vendaval, pro eso hai que mirar se se descobre a estrela do Norte, por mor do refrán: Norte escuro, vendaval seguro. O vendaval é traicioneiro e tanto pode facer mal no alboroto das ondas como no paso da costa onde os baixos poden facer naufragar a nave.
O mariñeiro ten de sortear moitas veces o temporal, tomar rumbos diferentes, arriar a vela e sortear o vento e poñelo sempre de popa. Traballos que semellan as preocupacións da moza solteira (…).
Inda é pior cando o vento lle fai falcatruadas maiores botándolle a perder pezas do bon goberno da nave:

O mariñeiro no mar
ten sempre d’abondo pena:
unha vez perde o timón
outra vez fáltalle a vela.

Son moitos os nomes dos ventos que conocen os mariñeiros: vento de terra, vento de fóra, vento do maré, vento da Barrosa e, sobor de todos o Norte, que se busca de axuda para moitos portos. O vento é o pior dos elementos por eso se di: Cando non fai vento non fai mal tempo. Pero algún precísase por eso tamén hai outro refrán que di: Tira o aire polo millo, como o pai polo fillo.

Historia da cultura galega (1939)
Ramón Otero Pedrayo
“Conta un autor clásico, Floro, como as lexións de Décimo Xunio Bruto, ó chegar ás praias de Galicia, ollaron cun “relixioso arrepío”, o solpor no curvo horizonte do Océano latexante e poderoso. Chegaban ó confín do lonxano Occidente, ó Finisterre, onde o mundo se asomaba ó misterio por unha costa de graves promontorios graníticos. O mar descoñecido engulíase ó sol e nas praias roibas morría rítmicamente a onda cumprida dunha maré inesplicábel…”

O ciclón
Xosé Neira Vilas
Ti naciches moito despois, pero terás oído falar do ciclón do ano vinteseis, o máis fero que recorda a Habana, segundo contan os vellos máis vellos. Eu vivino hora por hora e case me fai recachar a mazaroca, como lles aconteceu ós meus compañeiros de tripulación.
(…)
Podo contalo porque o destino quixo que vivise e que me atope agora aquí, vello e xubilado, de palique contigo nesta praza de tantos recordos, de tantas conversas mariñeiras, de tantas historias de loitas e de naufraios, de esperanzas e derrotas. E inda non che contei de min. Aínda non che dixen como salvei da traxedia naquel malfadado outubro do vinteseis.
Eu era pescador no Coruña. Chegaramos de Campeche na véspera, cunha boa marea de cherna. Eramos doce, co patrón. Todos estabamos a bordo, co barco amarrado na badía. A proximidade do furacán era noticia que rolaba de boca a orella e sentíase na calma chicha que viña do sur, do Caribe, e cubríanos a manta dun nubeiro mesto, sen cabo, e oiamos coma un balbor tremante. Pero rosmábase que o ciclón tardaría en chegar; que inda estaba lonxe. E por eso falei cos compañeiros e díxenlles que os deixaba por dúas ou tres horas para ir ó teatro Alhambra, (…). Nada apuxeron. E funme. E vin a obra. Ai, pero cando voltei xa non puden nin achegarme á Avenida do Porto. Entrara o ciclón e aquelo era un mundo de auga e vento. A xente berraba, e grupos de voluntarios, atados uns ós outros con cordas, axudaban o que podían. Agarreime coas dúas mans a unhas reixas do Club Marino e estiven varias horas enchoupado e aterecido, procurando que non me levase o vento. Recordo unha árbore arrincada polo pé, que case me esmaga, e un balcón que me caiu á beira, e o enorme letreiro de chapa que viña voando e que logrei esquivar. Cando aquelo foi pasando deixeime caír nunha poza de auga suxa. Estaba desfeito.
Souben logo o peor: o Coruña afundírase e afogaran os meus once compañeiros. Chorei moito. Chorei sobre todo por Pepiño, o rapaz de trece anos que saíra ó mar por primeira vez, despois que eu falara coa nai para que o deixase vir. Teño coma un anoto que me atafega; doime esta sobrevida, este sentirme orfo de compañeiros. Eran todos de Redes, e cando a noticia chegou alá tocaron a morto as campás durante cinco días.

Deitado frente ao mar (Longa noite de pedra)
Celso Emilio Ferreiro.
E ti vives no mundo, terra miña,
berce da miña estirpe,
Galicia, dóce mágoa das Españas,
deitada rente ao mar, ise camiño...

Romance do pescador peleriño
Xosé María Álvarez Blázquez
Andivo todos os mares
baixo o corazón da vela.
Mariñeiro era por gala
dos mariñeiros da terra,
pescador nas outas augas
onde aboian as estrelas,
atal que brancas alfoias
para enfeitar ás sereas.

El navegar, navegaba
unha dorna mariñeira;
nos ollos sempre un relanzo
de escumas cantaroleiras,
no corazón — ¡Ai, Dios santo!—
no corazón unha arela.
(…)
Os peixes choutaban ledos
polo albiscar na cuberta
co seu mouro peito ispido,
botando cantigas tenras.
¡Ai, él levaba, Dios santo,
no corazón unha arela!

Ela gardaba un segredo
debruzada na fiestra,
co mar metido na ialma,
que era moito mar para ela.
Os sargazos do cabelo
enredábanlle na testa,
porque o vento enredador
tiña cobiza das rendas.

Cicais fose por brincare,
ou sería por envexa,
o vento —lobo dos homes—
quixo arrabuñar na terra.
¡Ai! ¿onde irá o vento solto
choutando pola ribeira?
¡Ai, o vento entolecido
polo mar, coma unha besta!
(El gobernar, gobernaba
unha dorna mariñeira.)
(…)




AS TORRES NO AR (1989)
Antón Avilés de Taramancos
Na outra banda do mar constrúen o navío:
o martelar dos calafates resoa na mañá, e non saben
que están a construir a torre de cristal da miña infancia.
Non saben que cada peza, cada caderna maxistral
é unha peza do meus ser. Non saben
que no interior da quilla está a médula mesma
da miña espiña dorsal; que no galipote a quencer
está o perfume máxico da vida.
Que cando no remate ergan a vela, e a enxarcia
tremole vagarosamente no ar
será o meu corazón quen sinta o vento,
será o meu corazón.

"Se virades entrar un veleiro na ría co velame despregado ó vento, os foques tensos no botalón de proa e a vela escandalosa alta no vento como unha bandeira, veriades a miña nenez a sorrir". (Antón Avilés de Taramancos)

Cabaleiro do mar
Alexandre Nerium

Cabaleiro do mar, fun cabaleiro
dun castelo de estrelas desvalidas,
entre cachóns de anémonas perdidas
entre cinzas que afloran no salseiro.

Cabaleiro do mar, fun cabaleiro,
na galera de mans esvaecidas,
entre bágoas de sal esmorecidas,
amarrando o puntal do mastroeiro.

Cabaleiro do mar; de pés mollados,
entre alfanxes sombríos, ondulados,
de azagaia sutil e nacarada.

Cabaleiro de soño e de serea
tumbado no devalo da marea
sen pavés, sen loriga e sen espada.

Hai un mar
Francisco Castro
Hai un mar
agardando por nós
por ti e por min
por todos os navegantes e por todos
os náufragos.
Un mar grande, pirata
libertario e esnaquizador de derrotas.
Inmenso coma a liberdade
turra do corazón dos nenos
esas almas de peixe.
Hai un mar quentando as nubes
dando de comer aos poetas
salferindo de horizontes probables
aos namorados e aos esquecidos.
Un mar grande
de saliva e sal azul
de cavernas e luces abisais só intuídas.
É o mar da liberdade
meu amigo
¿aínda non o escoitas?

“D'o mar e d'a terra”: "O mar" (pp. 93-97)
Francisco María de la Iglesia
¡Zóa, mar funga, balbordea, brúa,
n'arredres teu furor, érguete âs nubes,
fai â terra tremer, barcos e penas
co-as tuas gorxas de demoño engule!
co-a rabia qu'aferventas n'o teu seo
érgue esas mangas d'asalgados fumes;
tua íria sin par non teña termo,
c'os teus tronidos ceu e chán aturde.
Decrárate martelo soberano
contra canto durez teña e valume;
c'o teu costante dente ¡roe, roe!...
canto enriba de tí a industria xunte:
cañós, balas, madeiras, hosos, teas...
nada teu ventre comellón repune.
Enfónchate, orgulécete, aroállate;
pro cantas máis areas en tí xuntes
máis material serán con que dar corpo
âs veiras que desfás c'os teus rempuxes.

Cantares Gallegos
Rosalía de Castro
I.

Canta xente... canta xente
Por campiñas, e por veigas!
Canta pó lo mar abaixo
Ven camiño da ribeira!
Que lanchas tan ben portadas
Con aparellos de festa!
Que botes tan feituquiños,
Con tan feituquiñas velas!
Todos cargadiños veñen
De xentiña forasteira,
E de rapazas bonitas
Cura de tódalas penas.
Deixo amigos por estraños,
Deixo á veiga pó lo mar,
Deixo, en fin, canto ben quero...
¡Que pudera non deixar!...

Cantares Gallegos
Rosalía de Castro
Pasa, pasa caladiño,
Có teu manso rebulir,
Camiño dó mar salado,
Camiño dó mar sin fin,
E leva estas lagrimiñas
Si as de chegar por ali
Pretiño dos meus amores
Pretiño dó meu vivir.
Ay! quen lagrimiña fora!
Prá ir meu ben unda tí...
Quen fixera un camiñiño
Para pasar, ay de min!
Si o mar tibera barandas
Forate ver á o Brasil;
Mais ó mar non ten barandas,
Amor meu, por dond' ey d' ir?

Cantares Gallegos
Rosalía de Castro
Falas, y ó meu pensamento
Mira pasar temerosas
As sombras d' eses cen portos
Qu' ô pé d'as ondiñas moran.
E pouco á pouco marchando
Fráxiles, tristes e soyas,
Vagar as naves soberbas
Aló nun-ha mar traidora.
Y ay! como nélas navegan
Os fillos d'as nosas costas
Con rumbo á América infanda
Qu' á morte c'o pan Iles dona,
Desnudos pedindo en vano
A patria misericordia,
Anque contenta á gaitiña
O probe gaiteiro toca,
Eu podo decirche
Non canta que chora.

O MEU AMOR MARIÑEIRO
Manuel Alegre / Xosé L. Rivas
O meu amor é mariñeiro
e vive no alto do mar;
son os seus brazos o vento,
ninguén llos pode amarrar.
O meu amor é mariñeiro
e cando me ven falar
pon un caravel nos beizos,
no corazón un cantar.
(…)
Traio un navío nas veas,
eu nacín pra mariñar:
quen tente porme cadeas
hame primeiro matar.
Vale máis ser libre un día
no confín do bravo mar
que vivir toda a vida
preso, escravo e calar.

CANCIÓN DE AGARDAR O MAR
Darío Xohán Cabana

De tanto agardar o mar,
cheguei a sentilo dentro
coma se fora meu xa.
De tanto agardar o mar.
Enganeime sen querer.
Sentín latexar o sangue
e pensei que era a maré.
De tanto agardar o mar.
De tanto soñar o mar
cheguei a pensar que os soños
eran a cousa real.
De tanto agardar o mar.
Despois, en canto espertei
e vin que o mar non chegara,
case non o puiden crer.
De tanto agardar o mar.

HOME Á BEIRA DO MAR
Darío Xohán Cabana

Na ribeira do mar dos mil vieiros
estou mirando as rotas que perdemos
e non naceron. Mar de terra adentro.
alma de vento en vela e mastro ergueito.
A beira deste mar que agora espero…
A beira deste mar que nace dentro,
canta esperanza e soños se perderon
e queda no seu canto só baleiro,
lume no mar, asolagado anceio.
o barco naufragou, e o mariñeiro
foise ó fondo a cabalo dos seus remos…
Eu singrador sen luz de setestrelo,
mariñeiro na beira do mar pecho,
eu mariñeiro náufrago e senlleiro,
nauta sen velas, singrador sen remos…




TERRA / VENTO / MAR
Darío Xohán Cabana
(…)
O mar misterioso ten
unha canción tan antiga
que xa perdeu as palabras
e tan só conserva as rimas.
Os que non queren o mar
Naufragarán algún día.

NAO SENLLEIRA
Fermín Bouza-Brey
¡Quen dera ser nao senlleira
naquel mar non presentido
das xa mergulladas terras!
Sen ceo, sen astros, sen vento,
sempre a toa polas ondas
deitado no esquecimento,
nin andar nin desandar,
nin ter outro coido acedo
que deixarse ir polo mar…
¡Quen dera ser nao senlleira!
Sen fito – estrela nin porto-
ser eu a propia ribeira!!.
¡Quen dera…!



TROVA INFINITA
Fermín Bouza-Brey
Con treu de espranzas navega
-ai Deus!- o meu corazón,
soñando portos iñotos
onde ninguén arribou.
nin estrelas, nin búxolas
nin áncoras no seu prol;
mariñán os mariñeiros
do pensamento e o trebón
guinda ca nao senlleira
nas abisales paixóns
Ai deus!
Salvade, louras sereas,
ao meu corazón!